مفهوم معماری در برهۀ گذار از دورۀ ساسانیان به دوران اسلامی، درآمدی بر تاریخ مفهومی معماری ایران
نویسندگان
چکیده
تقطیع تاریخ معماری ایران به پیش و پس از اسلام، امری اعتباری است که اگرچه روزگاری زاینده و کارآمد بود، اکنون به قالبی تکراری بدل شده است. ازجمله پیامدهای این تقطیعِ قالبی غفلت از معماری، خود برهۀ گذار از دورۀ ساسانیان به دوران اسلامی است. پی بردن به گسستگی ها و پیوستگی های حقیقی در فرهنگ ایرانی در این سوی و آن سوی این مرز، نیازمند تحقیق و تدقیق بیشتر است؛ تحقیقی که ناگزیر باید از مفروض نگرفتن وجود این مرز آغاز شود. انسان ها پیش و پس از معماری و در هنگام معماری کردن به آن می اندیشند و دربارۀ آن سخن می گویند. سخن گفتن ایشان دربارۀ معماری گواهِ فهم آنان از معماری است. مفهوم معماری امری ثابت و بی زمان نیست و در طی تاریخ دگرگون می شود. از راه های شناخت معماری ایران در برهۀ گذار، تحقیق دربارۀ مفهوم معماری در این دوره است؛ آن چنان که در سخن ایرانیان آشکار شده است. در این تحقیق، ضمن معرفی تاریخ مفهومی و پیشنهاد وارد کردن آن به مطالعات معماری ایران، به تاریخ مفهومی معماری ایران در برهۀ گذار می پردازیم. کار تاریخ مفهومی معماری برهۀ گذار را از واژه ها و الفاظ آغاز می کنیم؛ اما در آن بازنمی مانیم، بلکه به واژه ها و معانی و حوزه های معنایی به منزلۀ مدخلی برای شناخت تغییر و تحول فرهنگیِ معماری می نگریم. منابع اولیۀ این تحقیق منابع پهلوی و فارسی و عربی، از اواخر دورۀ ساسانیان تا اوایل دوران اسلامی است. رویکرد آن تاریخ مفهومی و چهارچوب نظری آن نظریۀ حوزه های معنایی است. در این تحقیق، روشن می شود که مردم ایران زمین در برهۀ گذار از حوزۀ معنایی معماری، با مقولۀ معنایی آبادانی یاد می کنند و تلقی آنان از معنای آبادانی اعم از تلقی امروزی ما از معماری است. همچنین آشکار می شود که با ورود اسلام به ایران، در این حوزۀ معنایی، تغییری اساسی رخ نداده است.
منابع مشابه
مفهوم معماری در برهۀ گذار از دورۀ ساسانیان به دوران اسلامی، درآمدی بر تاریخ مفهومی معماری ایران
The common division in Iranian architectural history to two separate periods - pre-Islamic and Islamic - which was once efficient, has gradually lost its motivating power. Such a cliché had consequences including disregarding the architecture of the very transitional era from the late Sassanid to the early Islamic period. Understanding the real changes, evolutions, breaks, and continuity...
متن کاملدرآمدی بر رمزپردازی در معماری دوران اسلامی
One of the issues in theory field of architecture especially in Islamic architecture which has been considered in academic assemblies in recent decades is the field of symbolism and its different approaches. Basically symbolism is one of the important features of Islamic architecture, to the extent that some scholars in Islamic architecture believe that symbolism is necessary to fulfill this ki...
متن کاملدرآمدی بر چیستی تاریخ شفاهی معماری ایران
بیشتر کسانی که با معماری گذشتة ایران آشنا هستند، بهزودی از میان ما خواهند رفت و رفتن ایشان برابر است با از دست دادن گنجینهای از شناخت در این باره. هرچند اهمیت منابع شفاهی در مطالعات تاریخ معماری، بهویژه تاریخ معماری ایران روشن است، تاکنون هیچ پژوهشی درباره رابطة حوزة مخصوص این گونه پژوهش، یعنی تاریخ شفاهی، با تاریخ معماری و تاریخ معماری ایران نشده است. در این مقاله به این رابطه و حوزة حاصل ا...
متن کاملپایداری اندامهای معماری ایرانی در گذار از دوران اسلامی
در زمینههای متفاوتی مورد ارزیابی که بررسی قرار گرفته و معماری به عنوان کالبدی برای زندگی انسان میتواند یکی از مهمترین زمینههای بروز آن باشد. معماری ایران که یکی از غنیترین نمونههای معماری بومی با دستاوردهای فرمی و نیارشی قابل ذکر در جهان است، در گذر از دوران اسلامی به یکی از نمونههای موفق معماری مفهومی، معناگرا و عرفانی بدل شد. در عین حال تأثیر کالبد و فرم معماری به عنوان ظرف مکانی که مع...
متن کاملدرآمدی بر تاریخ ذهنیت عامه در معماری ایران
The architectural works that remained from the long history of Iran are indeed treasures of Iranian architecture. However, these works are not perfect manifestations of the architecture which had been realized in Iran during centuries. Most of what we have inherited from this architecture are monuments. Such majestic works can hardly lead us to the major part of the architecture, which is popul...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
مطالعات معماری ایرانجلد ۱، شماره ۱۰، صفحات ۴۹-۷۲
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023